स्वर्ग

कल्याणकारी कृतिहरुको वीउ यो माटोमा छर्न चाहन्छु 

नेपाल भन्दा अर्को कुनै स्वर्ग छैन,यहीँ कतै सर्न चाहन्छु

रगत बगाउने मन छैन,सहिद हुने सपना छैन मेरो

मरेर हैन,बाँचेरै यो देशको लागि केही गर्न चाहन्छु।

मनचोर

घृणाको भाइरसले सताउने हो मायाको खोप लाग्नु अगाडि 

अरे,हर कोही सकुशल नै हुन्छ नजरको तोप लाग्नु अगाडि 

कुनै हालतमा म समय भन्दा एक कदम अगाडि हुन चाहन्छु 

म आरोपककै भैसकेको हुनेछु मनचोरको आरोप लाग्नु अगाडि।

ए जिन्दगी

अनेक पाटो,गाह्रो बाटो ए जिन्दगी!

अन्तिममा त बन्छ माटो ए जिन्दगी!

आज हुन्छ,भोलि हुन्न ए जिन्दगी 

गल्ती नगर बाटो चुन्न ए जिन्दगी!

ए जिन्दगी!

ए जिन्दगी!

छिचोलेर शरदलाई चुनौती दिएर

सुनाखरी भई बाँच्नु मुस्कान लिएर

भत्किएको हुन सक्छ तर्ने साँघु पनि

नरोक्नु है यात्रा तिमी हिम्मतिलो बनी।

मडारिन्छ कालो बादल ए जिन्दगी 

आउन सक्छ सामू खाडल ए जिन्दगी 

जोगिएर चल्नुपर्छ ए जिन्दगी 

जीवन-दियो बल्नुपर्छ ए जिन्दगी!

अल्झाउन,खुट्टा तान्न धेरै आउन सक्छन् 

बल्झाउन घाउहरु छेउ छाउन सक्छन् 

चिन्नुपर्छ को हो शत्रु अनि को हो मित्र

बर्णन गरी साध्य छैन,संसार छ बिचित्र।

लेखन

कसै कसैको दिलमा "अङ्गार" लेखिएको हुन्छ

कसै कसैको दिलमा "अहंकार" लेखिएको हुन्छ

स्वागतम लेखिएको हुन्छ गरिबहरुको ढोकामा

धनीहरुको ढोकामा "होसियार" लेखिएको हुन्छ।

अयोग्य

बस्नुपरेको छ निर्विरोध मुख सिएर

त्यसै मरेका हैनन् कत्ति विख पिएर

सुनको गुणस्तर जाँच्न कसी लाउनुपर्छ 

अयोग्य बनाइन्छ जाँच दिने मौकै नदिएर।

प्रगतिको मापक

किन गरिरहनुपर्यो र नाटक प्रगतिको

प्रेम हो कि घृणा हो बाधक प्रगतिको

सबैको आ-आफ्नो दृष्टिकोण होला

पैसा हो कि पेशा हो मापक प्रगतिको?

दिनरात सल्बलाइरहन्छन् बा'का भूतहरु 

लुकाउन खप्पिस छन् आफ्ना कर्तूतहरु।

खेती

"नेता" नामको किसानले

"देश"नामको खेतबारीमा

"कार्यकर्ता"नामको औजारले खनजोत गरे

भाषणको मल हाले

आश्वासनले सिंचाइ गरे

"राजनीति"को खेती गरे।

जनताको भर्याङ हालेर सत्ताको फल टिपे।

भीरमौरीको मह जस्तै गुलियो सत्ताको नशाले 

किसान लट्ठ भएर सुतिरहे

पाँच बर्ष भए-फल सकेछ 

फेरि खेतीको सिजन शुरु भएको छ।

ए किसान!याद राख,

झूटको खेती फेरि-फेरि फस्टाउँदैन।

 

गल्ती

मुखले सुस्त बोले पनि नसुन्ने कानैको गल्ती देखिन्छ 

चुहुने पानी हुन्छ यहाँ निरीह छानैको गल्ती देखिन्छ 

"जसको शक्ति उसैको भक्ति" भनेर त्यसै भनिएको हैन

गर्ने बेला ठूलाले गरे पनि देखिँदा सानैको गल्ती देखिन्छ।

खुशी

गोडमेल गर पिरती छरेर,म खुशी नै हुनेछु

गएपनि एकदुई पात झरेर,म खुशी नै हुनेछु

तिम्रो लागि यो मुटुमा ठूलो जग्गा खाली छ 

बेचे पनि बेच प्लटिङ गरेर,म खुशी नै हुनेछु।

पसौं पसौं पसौं हामी नैनीतालमा पसौँ 

फसौं फसौं फसौं हामी मायाजालमा फसौं

नैनी तालमा पसौँ

मायाजालमा फसौं।

लत

तिमी नहुँदा उज्यालो मुहार हुँदैन अब 

फसिसकें दलदलमा ,उद्धार हुँदैन अब 

लत लागिसक्यो मलाई तिम्रो मायाको

सुधार केन्द्रमा पनि सुधार हुँदैन अब।

मूल्य

सबै मलाई हेप्थे

गरिब देख्थे 

फिरन्ते भन्थे 

बेकारको मान्छे भन्थे

तर होइन रहेछ

म पनि केही रहेछु

मेरो पनि केही मूल्य रहेछ

खाडी बेचिएपछि थाहा भयो।

छ्योमे बालेर

छ्योमे बालेर

रिसराग फालेर

आउ है दल्जा शान्तिले बाँचौंला

आउ है दल्जा खुलेर नाचौंला।

जन्मेर मर्छ एकचोटि,अजम्वरी हुँदैन 

मानव चोला गएपछि,घरीघरी आउँदैन 

घाट नै हो गन्तव्य जतिसुकै दौडे नि 

आखिर लाने क्यै हैन,सम्पत्तिमै पौडे नि।

कुरो बुझेर

चुरो बुझेर

आउ है आच्यु मिलेर खाऔंला

आउ है आच्यु मिलेर हाँसौँला।

काँधमा काँध हालेर,हातेमालो गरेर

हत्या र हिंसा त्यागेर,प्रेमको बीउ छरेर 

ॐ माने पेमे जपौं न शान्तिको दीप बालेर

कसैको भलो हुँदैन मनमा ईर्ष्या पालेर।

मोह त्यागेर

लालच त्यागेर 

गुम्बामा आजी दर्शन गरौंला 

बुद्धको आजी दर्शन गरौंला।

लडाइँ

निर्जन रजनीमा नयनको पुल्ठो बालेर

चाहनाको कुटो/कोदालोले सपनाको गोडमेल गरिरहेको 

एक मनुवा निद्रासंग लडाइँ लडिरहेछ।

शासक

हिटलर भन्दा बढी घातक बन्दैछन्

अचेल प्रेमिकाहरु अराजक बन्दैछन्

तालाचाबी सबै आफ्नै हातमा लिई

प्रेमीहरुका खुंखार शासक बन्दैछन्।

फरक

"लैबरी लै२,गाउँकी केटी सबैलाई"

"के रोग लाग्यो केटीलाई यस्तो अमिलो मात्रै रुचाउने"

"छोरी भन्दा आमा तरुनी लिपिस्टिक पाउडरले,लान्छ क्यारे घुमाउन झिल्के डाइभरले"

"तिम्रै छोरी तरुनी हाम्लाई केको दोष"

यस्तै यस्तै गीत गाएर वरिष्ठ लोक गायक हुन्छ।

"बोलमाया"

"पीर"

"सकम्बरी" 

यस्ता गीत गाएर गाली खान्छ।

के गायो भन्दा पनि कसले गायो भनेर हेर्छन् क्यारे।

अबिकाउ पुरुष

नारीलाई उपभोग्य र बिकाउ बस्तुको रुपमा लिइयो भनेर गुनासो गर्ने ए नारी!

दुर्भाग्यबस हामी पुरुष त बिकाउ पनि हुन सकेनौं 

हुनसक्छ भने हामीलाई पनि बिकाउ भन

या बनाउ

या भनाउ

हामीलाई किन

हामी बिक्न तयार छौं।

लुटेरा

पेट पालिरहेका छन् 

कोही मागेर 

कोही चोरेर 

कोही मिहिनेत गरेर

पेट पालिरहेका छन्। 

सरकार जनता लुटेर देश चलाइरहेछ।

परिचय

लाग्दैछ-हाम्रो भेट पहिले पनि कतै भएको थियो

राम्ररी सम्झन सकिरहेको छैन।

ए.ए...

बल्ल सम्झें 

हाम्रो पहिलो भेट मर्निङ-वाक जाँदा सहिद पार्कतिर भएको थियो।

तर त्यतिबेला हाम्रो परिचय भएकै थिएन।

म तिम्रो मायामा खसें

नराम्रोसंग फसें।

समयको घातले गर्दा

अहिले पनि हाम्रो बोलचाल छैन

कारण-अहिले पनि त हाम्रो परिचय भएको छैन।

गगनचुम्बी

प्रशस्त छैन मसंग धन त

तैपनि चलेकै छ धड्कन त

पाँचतले घर नभएर के भो

गगनचुम्बी छ यो मन त।

किन

यो देशबाट तर्किन्छन् किन 

र नेतृत्वसँग झर्किन्छन् किन 

देश बनाउँछु भनेर आउँछन्

फेरि युवाहरु फर्किन्छन् किन?

मान्छे

सुखमा मातेर हाँस्छ,दु:खमा धरधरी रुन्छ

कहिल्यै सोच्दैन-संसारमा अजम्वरी कुन छ

जिन्दगी केही होइन भन्छ बिरामी पर्दा जो 

त्यही मान्छे सञ्चो भएपछि घमण्डी हुन्छ।

ऋण र धन

पैसा संग जवानी साट्ने दिन नआओस् कसैको

धन होस् तर धनले मात्ने दिन नआओस् कसैको

धनले धन तान्छ,फलामले फलाम काट्छ भन्छन् 

तर ऋण तिर्न ऋणै काढ्ने दिन नआओस् कसैको

कैदी कविता

कवितालाई सकेसम्म

मनमै बसाउने हो 

मनमै सजाउने हो

मनैले स्पर्श गर्ने हो

मनैले सुमसुम्याउने हो 

मनैले महसुस गर्ने हो।

जब कवितालाई 

कोरिन्छ

चिथोरिन्छ 

तब कविता अपाङ्ग हुन्छे।

छापिएपछि कविता पानामा कैद हुन्छे।

यात्रा

केशको बादल बहकिंदा

स्पर्शले पुलकित हुने महत्वकांक्षाले पिरतीको चौतारीमा थकान मेटिरहेको 

म एउटा यात्री।

प्रेमको घनघोर वृष्टि पश्चात्

निथ्रुक्क भिजेर गहिराईको महसुस गर्न चाहने 

तर कुनै ओत नचाहिने 

म एउटा यात्री।

नजरको चट्याङले घाइते हुँदा 

निको नभएकै जाती भन्ठान्ने 

म एउटा यात्री।

यात्रामा यात्रारत छु

म एउटा यात्री।

यद्यपि 

कहिले तिम्रो तिरस्कारको पहाडले छेक्छ

कहिले जातको परिधिले बाँध्छ

कहिले गरिबीको आँशुले डुबाउँछ

कहिले असमझदारीको तगारोले लडाउँछ।

तिम्रो मुटुसम्मको यात्रा धेरै कठिन छ।

सक्षम जनशक्ति

ढाँट्न सक्ने भयो

छल्न सक्ने भयो

लड्न सक्ने भयो

चोर्न सक्ने भयो

लुट्न सक्ने भयो

यति भएपछि यो देशमा बाँच्न सक्ने एक सक्षम जनशक्ति तयार भयो।

बच्चा

स्त्री-पुरुष मिलेर संभोग गरेर मात्र पुग्दैन

सही शिक्षा र संस्कार दिनुपर्छ-बच्चा बनाउन।

फिस्टे

अरुलाई काम नलाग्ने धन भएपछि 

धनकै आडमा छुद्र वचन भएपछि 

दरबार जत्रो घर भएर पनि के काम

फिस्टे भन्दा पनि सानो मन भएपछि।

हतार

अवरोधहरु पन्छाउँदै

अग्निज्वाला हत्केलामा बोकेर

तीव्रगतिमा उड्दै-उड्दै

अगाडि बढिरहन्छ।

कसैको सुन्दैन ऊ 

मनमा गुन्दैन ऊ

यति हतारमा छ मान्छे-घाटसम्म पुग्न।

लेख्छु

खोज्छु म यदि सुख खोजेर भेटिन्छ भने

रुन्छु म यदि आँशुले आँशु रेटिन्छ भने 

जिन्दगीमा धेरै कुरा नलेखेरै पनि मेटिए

लेख्छु म यदि लेखेर दु:ख मेटिन्छ भने।

पात

समयको फन्दामा परिएन भने

यमलोकको साँघु तरिएन भने

एउटै हाँगाको पात भएर रहौंला

शिशिरले कठङ्गृएर झरिएन भने।

निष्ठुरीलाई कारबाही गरिएको छ

दिलमा पस्न मनाही गरिएको छ।

हार्नेले नहारेमा जित्ने कसले हो 

बिजयीकै वाहवाही गरिएको छ।

अस्त्र र बिचार

यत्ति त पक्कै बुझेको हुनुपर्छ यो संसारले पनि 

जित मात्र हैन सिकाउँछ धेरै पाठहरु हारले पनि 

अस्त्रले युद्ध जित्ने भए संसार एकलौटी हुन्थ्यो

अस्त्रले नसकेको युद्ध जितेको छ बिचारले पनि।

ज्यानमुद्धा

राम्रोको जरै काटेर जलाउने

अनि कसरी पालुवा पलाउने 

आज जसलाई ज्यानमुद्धा छ

भोलि उसैले हो देश चलाउने।

बिरोध र समर्थन

हिजो तिम्रो बा'ले जुन काम गर्यो,

तिम्रो समर्थन,मेरो बिरोध रह्यो

आज त्यही काम मेरो बा'ले गर्दा

मेरो बिरोध नै रह्यो

तर तिमी मौन रह्यौ।

तिम्रो मौनतालाई म कसरी बुझौं

बिरोध या समर्थन?

डर

अहिलेको मान्छेमा

इज्जत जाने डर छैन

कुटाइ खाने डर छैन

ज्यान जाने डर छैन।

डरै हराएपछि सबैथोक हराउने रहेछ।

सरकारको काम

सरकारले 

कर्मचारीको तलब बढायो-राम्रै गर्यो

एकल महिलालाई भत्ताको व्यवस्था गर्यो-राम्रै गर्यो

बृद्ध-बृद्धालाई ६० बर्ष पुगेपछि भत्ताको व्यवस्था गर्यो-राम्रै गर्यो

तर मलाई सरकारको एउटा काम मन परेकै छैन

६० बर्ष भन्दा बढी बाँच्नै दिन्न त!

उपहार

गोबर,पत्कर सोहोर्दा

नल,घाँस,दाउरा काट्दा

ढुंगा फुटाउँदा

पट्पटी फुटेका छन् 

फुटाउनै नसकिने ठेला उठेका छन् 

कुरुप भएका छन् हातहरु

पटक्कै सुहाउँदैन

साथी!!

सुनको औँठी उपहार नदेउ।

विध्वंस

सुपृम कमान्डरले 

मुसा मार्न मात्र बिरालो पालेको हो

दूध सखाप भएपछि मात्र सबैको चेत खुलेको हो।

शब्दार्थ

----------

सुपृम कमान्डर=पुष्पकमल दहाल "प्रचण्ड"

मुसा=मारिएका १७००० जनता

बिरालो=छापामार/योद्धा/युद्धमा होमिएका सबै

दूध=देश/नेपाल 

गरिब

मसंग

पद छ

पैसा छ

प्रतिष्ठा छ 

तर मसंग केही छैन

म गरिब छु

किनकि म रोगी छु।

पञ्चे-बाजा नबजाउनु,मनै तोडिन्छ 

सिन्दुर-पोते नसजाउनु,ध्यानै मोडिन्छ

छमछम चुरा नबजाउनु ध्यानै मोडिन्छ