क्यानभास

मनलाई क्यानभास,बिचारलाई रङ,जीवनलाई चित्र,ज्ञानलाई प्रज्वलित पानस र संसारलाई गुम्बासित तुलना गर्छिन् आनी डोल्मा।जसरी क्यानभासमा सुन्दर रङहरुले चित्रलाई सुन्दर बनाउँछ,त्यस्तै सुन्दर बिचारले जीवनलाई उस्तै सुन्दर बनाउँछ।बलिरहेको पानसले गुम्बालाई उज्यालो बनाए झैं ज्ञानको ज्योतीले संसारलाई नै प्रज्वलित बनाउन सक्छ।आनीको जस्तै सोचाइ संसारका हरेक मान्छेमा भएमा पक्कै पनि संसार उज्यालो हुनेछ,कहिल्यै रात पर्नेछैन।यो भन्दा ठूलो चमत्कार अरु के हुनसक्ला?तर रङरुपी बिचारलाई कसरी सुन्दर बनाउने,कस्ता खाले रङलाई मिसाउने,के तरीकाले र कतिको मात्राले मिसाउने भन्ने कुरा मनुष्यमै भर पर्ने कुरा हो।खराब र सडिसकेको रङको प्रयोगले चित्र नै खराब बन्छ।त्यसैले बिचारलाई बेला-बेलामा छान्ने र नवीकरण गरिरहनुपर्छ।बिकार चीजलाई छानेर फालिए मात्र बिचार पनि शुद्ध र सकारात्मक रहन्छ।असल र खराब कर्मलाई बेलैमा चिन्न र त्याग्न सक्नुपर्छ।सम्राट अशोक एकासमय कट्टरपन्ती,हिंस्रक र बिस्तारवादी थियो।सकेसम्म आफ्नो राज्यलाई विशाल साम्राज्यको रुपमा खडा गर्न चाहन्थ्यो।समयमै उसले वास्तविक ज्ञान प्राप्त गर्यो।उसले अंगालेको मार्ग उसलाई गलत लाग्यो।तत्कालै उसले आफ्नो मार्ग परिवर्तन गरी अहिंसा अर्थात बुद्धको मार्ग पहिल्यायो।बुद्धको पदचाप पछ्याउँदै,बुद्धज्ञानलाई सन्देशको रुपमा फैलाउँदै गयो।आज उसलाई बुद्धको सफल अनुयायीको रुपमा चिनिन्छ।हिंसालाई नै निरन्तरता दिएको भए उसको अन्त्य पनि हिंसाबाटै हुने निश्चित थियो।आफ्नै दाजुभाइको हत्या गरेर राजसिंहासन प्राप्त गरेका राजाहरुको अन्त्य पनि हत्याबाटै भएको इतिहास साक्षी छ।कमिला,किरा-फट्यांग्रा र जीवजन्तु देखि लिएर मानवजाति सबैको हत्या गर्नु उस्तै दुष्कर्म हुन्।दुष्कर्मले शीघ्र पतनलाई निम्त्याउँछ।खराब आचरण र प्रवृत्तिलाई त्यागेर यहीँ पृथ्वी लोकलाई स्वर्ग बनाउन सकिन्छ।स्वर्गमा पुग्न लाई अर्को जूनीको प्रतिक्षा गर्नुपर्दैन।यही जुनीमा यही नै स्वर्गमा पुग्न सकिन्छ।त्यस्तै नर्कमा पुग्न लाई खराब आचरण र प्रवृतिलाई अंगाले पुगिहाल्छ।यही र यही जूनीमा नर्कमा सजिलै पुग्न सकिन्छ।स्वर्ग र नर्क मध्ये मार्ग चुन्ने-आफैंमा निर्भर रहन्छ।सत्कर्म र दुष्कर्मलाई क्रमशः धर्म र पापको नामले सुचित गरिछ।पापको परिणाम अत्यन्तै भयावह हुन्छ।अक्सर धर्मको परिणाम सुखद हुन्छ।पापको क्षेत्रबाट उम्केर धर्मको मार्गमा पाइला टेक्नु नै मोक्ष प्राप्त गर्नु हो।खराब आचरण र दुष्कर्मबाट टाढिएको अबस्था नै मोक्ष हो,मुक्ति हो।