टोपी

तिमी मेरो सान हौ
मेरो अभिमान हौ
दृढ र अटल छौ
जसरी सगरमाथा छ
तिमी खस्दा देश खस्छ
दुश्मनले हेपिदिन्छ।
जसरी एउटी नारीले
सिउदोको सिन्दूरले
आफ्नो श्रीमानको इज्जत
थामिरहेको हुन्छ
त्यसरी नै सारा नेपालीको
इज्जत बनी उभिरहन्छौ।
सुनसान रातमा सबै
शीतनिद्रमा पर्दा
तिमी पनि आराम गर्छौ
तर आफ्नो कर्तव्य भुल्दैनौ
आफ्नो दायित्व बाट भाग्दैनौ
उभिरहन्छौ निरन्तर
कुनै सुरक्षाकर्मीले
निर्धक्क छाती फुलाएर
सुरक्षार्थ खटे जस्तै।
कुनै रोगी भन्दैनौ
कुनै कमजोर भन्दैनौ
धनी-गरीब छ्ट्याउदैनौ
कसैलाई पक्षपात गर्दैनौ
पसिनाको अमिलो गन्धले
केही फरक पर्दैन तिमीलाई
जसले तिम्रो महत्व बुझ्छ
जसले तिम्रो इज्जत गर्छ
उसलाई सम्मान दिन्छौ
उसलाई इज्जत गर्छौ
कहिलेकाही कसैले
पछारेर कतै फाले पनि
कुनै गुनासो छैन तिम्रो
तुरुन्तै माफ गरिहाल्छौ
उसको इज्जत धान्छौ।
भोक र प्यास नभनी
कुनै थकान नभनी
सेवामा हाजिर हुन्छौ
चौबिसै घन्टा खट्न पनि
कुनै आपत्ति छैन।
पानीको मुख देख्न
महिनौ कुर्नु पर्छ
त्यही हो कहिलेकाही
वर्षाको पानी पिएर
आफ्नो प्यास मेट्छौ
नत्र भने प्यास मेट्न
कुटाइ सहनु पर्छ
कस्ट सहनु पर्छ
अन्तमा शुद्ध पानीमा
पौडिएर ज्यान बचाउछौ
अनि घामको न्यानो
ताप लिएर अघाउछौ
फेरि धेरै दिन सम्म भोकै,
कम त दु:ख छ तिमीलाई!
तर पनि दु:खी हुन्नौ
निस्वार्थ सेवा गर्छौ
तर आजभोलि तिमीलाई
भुल्न थालेका छन् मान्छेले
पश्चिमी संस्कृति पछ्याएर
बुझ्न छाडेका छन् महत्व
तिमी संगै आफ्नो
परिचय दिन असक्षम छन्
बाटो बिराएका छन्
उकालो चढ्नुपर्नेमा
ओराली झरेका छन्
तर तिमीले आफ्नो
बाटो बिराएका छैनौ
बरु मार्ग-निर्देश गर्छौ
अनवरत संघर्सरत छौ
अरुको अस्तित्व जोगाउन
ज्यानको बाजी थापेर
जन्मान्तरण भएर आउछौ
उहीँ वा अलग रंगमा
कालो वा रंगीबिरंगी भएर
रास्टृयता जोगाइरहन्छौ
आकार सानो भए पनि
विशाल अस्तित्व बोकेर
महत्त्वपूर्ण अर्थ लिएर
उभिरहन्छौ तिमी शीरमा
उहीँ सगरमाथा भएर
त्यतिकै तिम्रो नाम
रहन गएको हो र
नेपाली टोपी!